België, Duitsland en Nederland hebben verschillende tradities en benaderen studeren op verschillende manieren. Vooral in Duitsland kan de verscheidenheid aan opties en de noodzaak om cursussen te kiezen binnen je gekozen onderwerp nieuwkomers in eerste instantie voor een aantal uitdagingen stellen.
Studereninduitsland.nl bied hier informatie over en de RWTH Aachen heeft een uitgebreide video in het Duits en een ‘survival guide’ (EN) voor internationale studenten, om hen te helpen zich een weg te banen door de opties. Ook de website studereninaken.nl en het bijbehorende netwerk van (oud-)studenten helpt zeker verder.
Voor Vlaanderen is er ook een wegwijs in het hoger onderwijs en een antwoord op de vraag: “Waarom Luik?”
Een veelvoud aan opties
In Vlaanderen, Nederland, Wallonië en waarschijnlijk vooral in Duitsland wordt van studenten verwacht dat zij leren hun eigen weg te vinden en zelfstandig te werken. Zelfstandig werken betekent ook hulp vragen bij de respectievelijke instellingen voor studentenondersteuning, leergroepen en medestudenten. Maak gebruik van de activiteiten die voor nieuwe studenten worden georganiseerd; een bijkomend voordeel hiervan is dat je hier mogelijk nieuwe vrienden vindt. Onze rubriek over intercultureel leren kan ook nuttig zijn voor studenten.
Over de grens studeren
Van de 110.000 studenten in de Euregio Maas-Rijn komen er ongeveer 20.000 uit het buitenland. Omdat vrij veel studenten uit de buurlanden komen, bieden de universiteiten op hun websites specifiek informatie voor Nederlandse studenten die in Aken studeren en voor Duitse studenten die naar de Zuyd Hogeschool gaan (in het Duits, bijvoorbeeld voor de Duitstalige opleidingen Fysio- en Ergotherapie).
Ongeveer 2.200 studenten in de Euregio Maas-Rijn wonen, studeren en/of werken grensoverschrijdend, meestal in Vaals (NL), Aken (D), Riemst of Lanaken (B).
Als grenspendelaar heb je soms ondersteuning nodig en kan je een aanvraag/afspraak maken. Kijk daarom zeker ook eens naar de gratis informatie en diensten binnen de youRegion community. Het gaan hierbij bijvoorbeeld om de noodzaak om in twee landen ingeschreven te zijn of een verblijfplaats te behouden en het werken in Duitse ‘Minijobs’ – vaak onverenigbaar als je over de grens woont. Hier vind je een samenvatting over studeren over de grens van de GrenzInfoPunkte in het Nederlands, Frans en Duits.
Erasmus en uitwisselingen
Waarschijnlijk het bekendste uitwisselingsprogramma voor studenten binnen de EU is het Erasmus+-programma. Studenten kunnen tot twee semesters lang nieuwe ervaringen opdoen aan een partneruniversiteit dicht bij hun (tweede) woonplaats. Verschillende studenteninitiatieven helpen de nieuwkomers zich te vestigen.
Trouwens: Sommige Belgische universiteiten bieden Erasmus Belgica (info in het Duits) aan, waarbij studenten een Erasmusprogramma kunnen volgen in een andere taalgemeenschap binnen hetzelfde land!
Achtergrond
België, Duitsland en Nederland hebben als landen van de Europese ruimte voor hoger onderwijs een gemeenschappelijk systeem voor de overdracht van studiepunten in het hoger onderwijs. Dat vergemakkelijkt uitwisselingen zoals Erasmus en de erkenning van diploma’s aanzienlijk. Eén ECTS komt overeen met ongeveer 25-30 werkuren. Een bacheloropleiding van drie jaar omvat 180 ECTS, een tweejarige master 120.
Door dit geharmoniseerde systeem zijn bachelor- en masteropleidingen in de hele Euregio Maas-Rijn gelijkwaardig. Het is echter goed om te weten dat in Nederland (EN, collegegeld ca. 2000 euro per jaar) een eenjarige master veel gebruikelijker is dan in Duitsland (EN, vrijwel geen collegegeld) en België (EN, collegegeld ca. 600 euro per jaar).
Studenten die in Duitsland studeren, zijn niet verplicht collegegeld te betalen. Elke student moet echter wel elk semester een semesterbijdrage betalen. De inkomsten uit het semestergeld worden gebruikt om verschillende student-gerelateerde diensten te financieren. Een deel van het semestergeld dekt ook de kosten van het Semester Ticket / NRW Ticket. Met dit ticket kunnen ingeschreven studenten gratis gebruik maken van alle vormen van lokaal openbaar vervoer binnen Noordrijn-Westfalen (2e klas). Voor studenten in Maastricht betekent dit dat je zelfs gratis kunt reizen naar Heerlen en Maastricht (website D) – en sowieso naar Vaals en Kelmis (BE).
Studeren in andere delen van de Euregio:
Gezamenlijke euregionale programma's en onderzoek
De Europese Master of Science in Midwifery (EN) is slechts één voorbeeld van bestaande samenwerkingsverbanden tussen euregionale universiteiten over de grens.
Zoals de Universiteit Maastricht het formuleert: “De CIE-onderzoeksgroep is ook betrokken bij het Virtual Entrepreneurship Centre. Dit is een grensoverschrijdend interuniversitair onderzoeksnetwerk van de Universiteit Maastricht, de KU Leuven (B), de Universiteit Hasselt (B), de Universiteit Luik (B), de RWTH Aachen University (D) en de TU Eindhoven (NL). Het Virtual Entrepreneurship Centre (EN) organiseert en ondersteunt gezamenlijke onderzoeksevenementen en -projecten op het brede terrein van ondernemerschap.”
Grote ontwikkelingen zoals de geleidelijke stopzetting van de bruinkoolwinning rond Aken en hierdoor enkele extra miljarden euro’s voor projecten op het gebied van innovatie en onderzoek creëren meer dynamiek voor samenwerkingsverbanden, zoals in het Brainergy Park Jülich (DE).
Een echt euregionaal project is de toekomstige Einsteintelescoop (informatie in het Engels). De beslissing tussen Sardinië (IT) en de locatie Euregio Maas-Rijn moet nog worden genomen, maar bij dit miljardenproject zijn nu al veel verschillende instituten, organisaties, onderzoekers en bouwbedrijven uit de drie buurlanden betrokken.
Kansen en uitdagingen over de grens
Wonen over de grens kan goedkopere huurprijzen en een interessante levenservaring opleveren. Wees je echter bewust van een aantal potentiële uitdagingen, zodat ze niet onverwacht komen:
- Voor Duitsers: De eventuele noodzaak om een Zweitwohnsitz (verblijfplaats) in Duitsland te registreren of te behouden om in aanmerking te komen voor Bafög (studieleningen) – of anders eventueel kans te maken op Auslandsbafög (info in het Duits, voor internationale studieleningen).
- De Duitse Minijob (tot € 450 per maand) is niet voordelig als je over de grens woont. Ga naar een GrensInfoPunt voor gedetailleerdere informatie in het Nederlands, Frans en Duits over werken over de grens als student.
- Wonen in het land waar je werkt, maar niet in het land waar je studeert, kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor je sociale zekerheid, belastingen enzovoort. Ga naar GrensInfo.eu voor uitgebreide informatie in het Nederlands, Duits en Frans voor (aankomende, huidige en voormalige) studenten of maak een afspraak met een van de GrensInfoPunten in Aken/Eurode of Maastricht voor meer persoonlijk advies.
