Welkom, Bienvenue & Willkommen – great plaisire to heb you here!
Ook al spreek je de taal van je nieuwe thuisland nog niet – maak je geen zorgen, die taal leer je gaandeweg. Op de meeste plekken kom je met Engels een heel eind; vooral jongere mensen (Duitsland en België) of haast iedereen (Nederland) beheerst deze taal redelijk. Daarnaast kun je met een combinatie van gangbare uitdrukkingen en lichaamstaal ook al heel aardig communiceren.
Gezien de grote diversiteit aan talen binnen een relatief kleine oppervlakte, is het geen wonder dat hier ooit het eerste gebied ontstond dat het Esperanto tot officiële taal uitriep; het dwergstaatje Neutraal-Moresnet, gelegen bij het drielandenpunt (ontstaan door een geschil tussen Duitsland, Nederland en later België, met zijn eigen wetgeving en bepaalde (belasting)voordelen, dat bestond van 1816 tot 1919).
Duits, Frans of dialect leren - waarom?
Je kunt met Engels vrijwel overal terecht. Toch is het echt de moeite waard om ook de plaatselijke taal te leren, met name voor je sociale contacten en het interculturele leerproces. Daarnaast vergroot het natuurlijk ook je kansen op het vinden van een baan en het opbouwen van een (academische) loopbaan. In het dagelijks leven kom je waarschijnlijk in aanraking met het Frans of Duits, of met een (Nederlands of Belgisch) Limburgs of Duits dialect. Heb je moeite deze plaatselijke dialecten te verstaan, kijk dan eens onderaan deze pagina.
De eerste stap
Deze pagina met tips en informatie helpt je op weg met het leren van een taal of het verbeteren van je talenkennis. Hieronder vind je veel zelfstudiematerialen. Cursussen vind je makkelijk bij particuliere of semi-overheidsorganisaties zoals Spraachen. Verder hebben verschillende openbare instellingen ook een breed aanbod op het gebied van Euregionale en andere talen – o.a. de Volkshochschulen in Duitsland (German only), bibiotheken en taalcafés (Dutch only) in Nederland, en Maison de Langues in Luik.
Learn with the locals
You can choose to learn Dutch, Flemish (and even Limburgish) as an international in Maastricht or Hasselt. You can also learn Dutch with “ordinary” euregional locals from Aachen or Liège – this can be a creative way to explore their region in a language new to the both of you. Whatever your preference, we collected a few sources for individual learning and group activities such as buddy programmes.
Throughout the Euregio Meuse-Rhine, but especially in German-speaking East-Belgium and the Aachen region, primary and secondary schools have the label of “Euregioprofilschulen“. They teach content and languages from the neighbouring countries and engage in exchange programmes across borders. Linguacluster provides standardised material on the Euregio Meuse-Rhine, its people, traditions, sights and languages – downloadable in DE/EN/FR/NL, free of charge.
Click here to "sing" along with the typical language spoken in your region:
German / Deutsch / Duits / Allemand
Voor beginners: Het klopt, Duits is een lastige taal om te leren. Bedenk je echter dat de grammatica in het begin nog niet zo belangrijk is. En qua woordenschat heeft het Duits eigenlijk best veel gemeen met het Engels – kijk maar eens op de Duitse versie van deze website om alvast wat woorden te leren.
Voor gevorderden: Wees vooral niet bang om fouten te maken en maak je niet te druk om de lidwoorden. Als je nog moeite hebt om moedertaalsprekers te verstaan of met ze te praten, wissel dan eens ervaringen uit met Nederlandse of Belgische lotgenoten; zij weten er alles van en kunnen je wellicht helpen. Veel mensen in het grensgebied spreken vrij goed Duits, hoewel dit bij de jongere generatie steeds minder het geval is.
Tips & trucs
- Deutschland.de heeft een zeer uitgebreide verzameling tips en trucs voor het leren van de Duitse taal in het Duits en Engels
- Bij study-in-germany.de vind je zowaar de Complete guide to speaking German
Materialen
- Make-it-in-germany heeft een enorm aanbod aan (gratis) online materialen om online Duits te leren
- Op BBC free material vind je allerlei handige materialen, van snelle taalfeitjes tot vakantievocabulaire en cursussen voor gevorderden
- Leren over de taal en ‘typisch Duits’ gedrag doe je bij Deutschlandlabor, bijv. over het scheiden van afval en hoe goed de Duitsers alles op orde hebben
- Bij Linguacluster leer je de taal door middel van gratis downloads over Euregionale onderwerpen
Achtergrondinfo
- (Waar) heb ik Duits nodig – aan waar vind ik een cursus voor mij en mijn partner?
- Lees voor je de sprong in het diepe waagt eens over de ervaringen van lotgenoten met het leren van de Duitse taal.
Eins, zwei, drei - Start!
Lege vulwoorden
Het belangrijkste is dat ze je geest een beetje pauze geven zonder uit het gesprek te vallen:
- Also
- naja
- mmh
- achso
Internationalismen bestaan er ook in het Duits, en vooral binnen het gevorderd vocabulaire: Informatie – Information; Communicatie – Kommunikation; Visie – Vision.
Het veranderen van een “s” voor een “t” helpt bij het improviseren van veel Duitse woorden (water, beter – Wasser, besser)
Het verwisselen van een “f” voor een “p” (appel, hopen – Apfel, hoffen)
French / Francais / Französisch / Frans
Beginners: Ga je graag eropuit, maar ben je nog wat onzeker over je Frans, bezoek dan eens plaatsen als Gemmenich of Plombières; daar begrijpen de inwoners je in elke taal. In Gemmenich, vlakbij het drielandenpunt, delen de mensen een uniek dialect – Frans, Duits, Limburgs en Vlaams, een prachtige mix, midden in de Euregio!
Gevorderden: Als je de taal al wat beter beheerst, ben je klaar voor stevige onderhandelingen op “la Batte”. Hier, op de Luikse oevers van de Maas, vindt wekelijks een van de grootste vlooienmarkten van Europa plaats. Zoek je meer Franstalige informatie over de Euregio Maas-Rijn, maak dan gebruik van de gratis downloads van Linguacluster over 40 Euregionale onderwerpen.
Allez!
De juiste uitspraak
Als het leren van woordjes te veel moeite kost, kun je ook al een stuk authentieker klinken door uitdrukkingen te gebruiken die je eigenlijk al kent. Hier vind je zes tips voor ‘gemakkelijk Frans’
Internationale woordenschat
Als je toch Franse uitdrukkingen wilt leren, ga dan uit van de uitdrukkingen die de Normandische veroveraars naar de Britse eilanden hebben geëxporteerd. Dit is al ongeveer 30%. Als vuistregel geldt: alles wat ‘chique’ klinkt, heeft wortels in het Frans. Alle woorden op de volgende uitgangen kunnen dienen als makkelijke troefkaarten:
- tion (information, acceleration, attention)
- ssion (mission, passion)
- able (admirable, capable)
- isme (racisme)
- ive (creative)
Une langue adorable
Vergelijk het Engels en Frans eens in een volledige zin:
“We hope that the information in this section “benefits” your passion and capability for creative language learning”
– “Nous espérons que les informations dans cette section vont bénéfiter votre passion et capabilité pour creativement apprendres les langues.”
Dus hopen ook wij dat de informatie in deze sectie uw passie en bekwaamheid voor het creatief leren van talen bevordert.
Dutch / Nederlands / Niederländisch / Néerlandais
350.000 Belgen leren Nederlands als tweede taal. Expat Centre Limburg heeft een grote hoeveelheid materialen over Nederlands leren. Van de ruim 35.000 Duitsers die Nederlands leren, wonen er veel in de grensregio, waar je zelfs eindexamen Nederlands kunt doen.
Je zult misschien merken dat mensen uit Belgisch Limburg meer geneigd zijn om Nederlands met je te spreken. Natuurlijk heb je in beide landen de kans om te kiezen uit televisie-, online- en radioprogramma’s. Last but not least, rond Aken en in Maastricht heb je goede kansen om je Nederlands te oefenen, ook met anderstaligen, dit kan de druk van het perfect spreken een beetje wegnemen.
Prima!
Twee manieren om Nederlands te spreken in twee landen
Vlaams: De Belgische taalsituatie kan verwarrend zijn. Laat je door International House Leuven informeren of voor jou het Vlaams, Frans, Duits of toch Engels de juiste keuze zou zijn als extra taal in België.
De Belgische uitspraak van het Nederlands volgt over het algemeen meer de geschreven taal. Uitspraak is meestal nauwkeuriger dan de Nederlandse. Er wordt nauwelijks een letter gemist behalve de bijna stille of zachte ‘g’ en ‘ch’. In België verdwijnt deze klank uit het keelgat bijna, terwijl hij in Nederland zeer herkenbaar is.
Hollands: Het Nederlands in Nederland heeft de neiging meer ‘Amerikaans’ te klinken, niet in de laatste plaats vanwege de Gooise ‘rollende r’. Anders dan in Vlaanderen spreken vooral Noord- of Zuid-Hollanders een ‘s‘ uit als iets tussen ‘s’ en het Engelse ‘sh’ in. De letters ‘g’ en ‘ch’ zijn de meest opvallende klanken, omdat ze diep tot in het keelgat gaan. In de Euregio, net als in heel Zuid-Nederland, worden dialecten (Limburgs) echter nog veel gebruikt en klinken ook de ‘g’ en ‘ch’ in de standaardtaal veel zachter.
Lege vulwoorden
Ze geven je tijd om na te denken, houden het gesprek gaande en geven je spraak een authentiek gevoel
- Zeg maar
- Nou
- dus
- allemaal, helemaal
- toch
Internationalismen, eenvoudige woordenschat
Goed nieuws als je al Engels en/of zelfs Duits beheerst: het Nederlands heeft veel met die talen gemeen. De kans op succes met taalimprovisatie is groot!
- Wereld (world, Welt)
- Huis (house, Haus)
- Zon (Sun, Sonne)
Öcher, Dürener en ander ‘Platt‘
Het Limburgs staat dicht bij de dialecten die in Zuid-Limburg gesproken worden, het Kölsch (Keuls) en het Öcher (dialect van Aken, “Oecher-platt.de”). Gewoonlijk staan ze ook bekend om hun melodieuze klank. In Aken en Moresnet (B) is er zelfs theater in de streektaal, bijvoorbeeld het Öcher Schängche.
Mensen uit het Rijnland en vooral uit de streek rond Aken ‘zingen’ niet alleen, maar zijn naar verluidt ook goed in ‘carpe diem’, zorgeloos leven in het hier en nu. Echte Duitse zuiderlingen vind je daarom veel dichterbij dan de geografie zou doen vermoeden. Hieronder wat voorbeeldteksten van hun taal, die vooral in kleinere dorpjes en tussen ouderen nog in gebruik is:
Veel dialecten over de grens in de Duitsland lijken op de Nederlandse of Limburgse dialecten. Carnavalsmuziek (vooral uit Keulen) is een goede manier om ze te leren kennen. Luister naar een van de (honderden!) klassiekers zoals het beroemde Et Trömmelche, Viva Colonia (beide carnaval), of ‘Kölschrock’ met Verdamp lang her of de hit over diversiteit: Mir sin ejns. Ook in Nederlands Limburg hoor je dit soort muziek, zeker in het carnavalsseizoen, omdat de tradities daar vergelijkbaar zijn.
Met dank aan Dieter Schmitz vind je hier stukjes uit zijn boek Oma Jertrud & Opa Hermann (link for online-shop) en de authentieke Oma Jertrud – Schmunzelgeschichten aus dem Rheinland. Oma’s wijze kijk op alledaagse situaties in een grappige mix van standaardtaal en dialect.
Euregional travel before Schengen
Mein Opa und meine Oma wurden auf ihre alten Tage zu eifrigen England-Reisenden: mit dem Zug bis Ostende (Belgien) und auf die Fähre nach Dover.
Solche Reisen glichen immer generalstabsmäßig geplanten Expeditionen. Mein Opa begann mindestens drei Tage vor der Abfahrt damit, Pässe und Fahrkarten bereitzulegen. Unterhosen wurden abgezählt und gebügelt im Koffer verstaut. Der Arzt wurde konsultiert, ob alle Impfungen noch wirksam seien. Für die Reiseapotheke wurden Spalt-Tabletten, Abführmittel und eine Vorratsflasche “4711” [Parfüm aus Köln] gekauft. Mein Opa kontrollierte im Sechs-Stunden-Takt auf den Fahrplänen vom Reisebüro die Abfahrts- und Ankunftszeiten von Zügen und Fähren, was durch unterschiedliche Ortszeiten ins unermesslich Komplizierte gesteigert wurde.
“Bes dauch net ‘e su iggelisch!”, mahnte dann meine Oma zur Ruhe. Vergebens! [Sei nicht so ungeduldig/nervig]
Die Brötchen wurden ab- und die Lokalzeitung umbestellt. Der Kühlschrank abgetaut. Dann konnte es endlich losgehen. Kurz vor der Abfahrt erfolgte eine letzte Befragung: ob auch an alles gedacht und nichts vergessen worden sei?! Herd aus? Fernseher ausjesteckt? Telefon abjestellt?
Endlich saßen Opa und Oma im Zug, zusammen mit zwei schweren Koffern und einer Tasche mit Reiseproviant, der für drei Wochen gereicht hätte. Kurz nach Aachen erschien dann ein belgischer Zöllner im Zugabteil und wollte die Pässe sehen. Mein Opa suchte in seiner Manteltasche, dann in seiner Rocktasche, schließlich in allen Reisetaschen.
“Ja häste denge Pass net bej disch?”, ärgerte sich meine Oma, was selten genug vorkam. [Ja hast du deinen Pass nicht bei dir?]
“Eh-nee,” musste mein Opa kleinlaut gestehen, “der litt doheim om Fenste’brett parat!” – [Eh-nein […] der liegt zu Hause auf dem Fensterbrett bereit]
“Jo, da litt he joot!”, meinte meine Oma. [Ja, da liegt er gut!]
Solche Eskapaden kamen auf ihren Reisen öfters vor.
Excerpt from “Oma Jertrud & Opa Hermann” by Dieter Schmitz
Weather conditions
Opa Hermann kannte sich in der Weltpolitik aus, Oma Jertrud sich mit Menschen. So ergänzten sie sich irgendwie. Sie saßen oft auf der Bank im Hof und unterhielten sich über Jott und die Welt: Opa pfiff dabei seine Liedchen und drehte Däumchen vor seinem dicken Bauch. Und meinte dann zum Beispiel:
“Isch jlöv et widd
düüster.” [Ich glaube es wird dunkel]
“Meens’ de et?” [Meinst du das?]
Dann pfiff Opa ein
Viertelstündchen weiter.
“Is et disch net kaalt,
Oma?” [Ist dir nicht kalt, Oma]
“Isch weeß et net.” [Ich weiß es nicht]
“Wie – isch weeß et net?” [Wie – ich weiß es nicht?]
“Saare’ me: Nee.” [Sagen wir: Nein]
Zehn Minuten später
meldete sich Opa wieder zu Wort:
“Lott me renn jonn!” [Lass uns ins Haus gehen!]
“Häste att Honger?” [Hast du schon Hunger?]
“Och… net ombedenk’….” [Ach, nicht unbedingt]
“Do lott me nauch jett
waade…” [Dann lass mich noch etwas warten]
“Isch könnt ävver att jett äeße….” [ihr könnt aber schon etwas essen]
“Jo, do lott me renn jonn.” [Ja, lass uns rein gehen]
Kann es bei den gekrönten Häuptern aus den Grimm’schen Märchen romantischer zugegangen sein? Schwer vorstellbar.
Excerpt from “Oma Jertrud & Opa Hermann” by Dieter Schmitz
The sweet escape
Die erste Frage von uns Kindern nach Schokolade wurde meist abgeschmettert: “Nee, Jong, höck net!” [Nein, heute nicht] Minuten später durfte man den zweiten Versuch machen.
“Oma, biste sicher, dat du kein Schokolad’ mehr has’? Jaaanz sicher?”
Dann gab sich Oma den Eindruck, angestrengt nachzudenken. “Isch weeß et mäh net. Am Eng hann isch eres noch im Schaaf…? Isch möht ens luhre jonn?” [Ich weiß es nicht ganz. Am Ende habe ich vielleicht doch noch etwas im Schrank…? ….ich müsste mal gucken gehen. Müsste, sagte sie! Besser zu verstehen als: könnte. Denn tatsächlich gucken zu gehen, fiel ihr zu diesem Zeitpunkt noch nicht ein. Sie tat alles mögliche: Wäsche bügeln, Gläser spülen, Teppichfransen kämmen, auf ihrem Stuhl sitzen und durchs Fenster gucken …. aber auf keinen Fall in irgendwelchen Schränken nachsuchen. Sie erweckte Hoffnungen und ließ uns zappeln. Es war zum wahnsinnig werden. Der Schokoladen-Heißhunger verursachte bereits erste Entzugserscheinungen.
“Oma, wat liescht denn da drüben….?”
Unsere Oma hatte die Gabe, ihre Schokolade so auffällig unauffällig zu verstecken, dass sie einem geradezu ins Auge springen musste. Zum Beispiel unter einem Deckchen auf der Anrichte. Das Deckchen warf Beulen, als würde sich ein Hamster drunter verstecken. Und wenn man Oma auf die “Fundorte” längst verloren geglaubter Schokolade hinwies, spielte sie die Verdutzte:
“Och… Luhr disch dat ens aa’! Jlövste hee litt nauch e’ Stöckelsche he’röm??” [Ach… guck sich das mal einer an! Glaubst du es, hier liegt noch ein Stückchen herum??]
Sie langte unter das Deckchen und holte eine angebrochene Tafel hervor – und brachte damit Kinderaugen zum Leuchten. Die zarteste Versuchung seit es Großmütter gibt! Meine Oma brach sich ein Stückchen Schokolade ab und schob es sich genießerisch in den Mund. Und als wäre diese Frage nötig gewesen, meinte sie: “Jong, willste och e’ Stöckelsche hann?” Ein eiliges, zustimmendes Nicken – und dann war man endlich am Ziel seiner Träume angelangt: EIN Stückchen Schokolade.
Excerpt from “Oma Jertrud & Opa Hermann” by Dieter Schmitz
